گلوگاه
شهرستان گلوگاه :
شهرستان گلوگاه در جنوب شرقی استان مازندران واقع شده و شهر گلوگاه مرکز این شهرستان است. شهرستان گلوگاه از شمال به خلیج گرگان، از جنوب به جنگل و رشته کوه البرز از غرب به شهرستان بهشهر و از شرق به جر کلباد محدود می‌شود.
جمعیت شهرستان گلوگاه در سال 1390، برابر با 38847 نفر بوده است. در تقسیمات کشوری این شهرستان دارای دو بخش به نام‌های بخش مرکزی (گلوگاه) با دو دهستان توسکا چشمه و دهستان آزادگان و یک شهر به نام گلوگاه و بخش کلباد با دو دهستان کلباد شرقی و دهستان کلباد غربی می‌باشد. ارتفاع مرکز شهر حدود 40 متر از سطح دریای آزاد و 67 متر از سطح دریای خزر است.
مساحت گلوگاه با اراضی زراعتی، جنگل، مرتع، بایر و دایر حدود 65 کیلومترمربع و وسعت شهرستان گلوگاه 426 کیلومترمربع است. اراضی طبیعی موجود در شهرستان شامل ارتفاعات، رودخانه‌ها، قنوات، چاه‌ها و چشمه‌ها بوده و از نظر توپوگرافی دارای دو خصیصه‌ی متمایز کوهستان و دشت است. شهرستان گلوگاه به دلیل محصور بودن بین دریا در شمال، جنگل‌های انبوه در جنوب، وجود چشمه‌سارهای متعدد در بستر جنگل و بلندی‌های مرتفع پوشیده از درخت، دارای چشم‌اندازهای زیبا و طبیعت بکر و دست نخورده با اکوسیستم‌های بی‌نظیر و گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری می‌باشد. انجیر گلوگاه، از انجیرهای معروف ایران است که طرفداران بسیاری دارد. از نیمه مرداد ماه تا اوایل پاییز بازار میوه انجیر گلوگاه داغ است، آنهایی که در گوشه و کنار باغ و مزارعشان یا در حیاط خانه‌شان این درخت زیبا و بهشتی را دارند، از چیدن و مصرف آن لذت می‌برند.
وجود اراضی ساحلی مستعد جهت احداث ابنیه‌ی توریستی و گردشگری از یک‌سو، چشمه سارهای طبیعی و محصور از درختان و وجود راه‌های آسفالته مناسب و قابل دسترسی از سوی دیگر این شهرستان را از نظر استعداد گردشگری متمایز نموده است. راه آهن تهران- گرگان از یک کیلومتری شمال آن و جاده آسفالت ساری- گرگان از شمال شهر می‌گذرد و به این دلیل، از نظر ارتباطی جایگاه مهمی را داراست.
پیشینه‌ی تاریخی:
گلوگاه در منطقه ای که در دوره اسلامی کبود جامه یا پنجاه هزار نامیده می شد، واقع شده است. این شهر در حقیقت جانشین شهر تاریخی نامیه است که بعد از تمیشه در این منطقه بزرگترین شهر قرن اول هجری بوده است. از قرار این شهر بعد از فتنه‌ی مغول ویران و مردم آن پراکنده گردیده‌اند. آثار خرابه ها، سکه ها و ادوات دیگری که به دست آمده، قدمت این محل را به 1254 سال پیش می رساند. در شمال غربی گلوگاه تپه تاریخی گراودین، وجود جر یا خندق کلباد در شرق گلوگاه به فاصله تقریبی 2 کیلومتر اهمیت این محل را ثابت می‌کند. در جنوب آن بقایای جاده شاه عباسی قرار گرفته است که با عبور از جنگل‌های سرسبز، چشمه‌ها، آبشارها و آب‌های معدنی قابل توجه و دیدنی به کوه‌های شرشری محدود می‌شود و از نظر تاریخی و باستان شناسی از اهمیتی ویژه بر خوردار است. قومیت و زبان مهم‌ترین گروه‌های اجتماعی در گلوگاه اینگونه است: اکثر اهالی گلوگاه جزء ایل و طایفه عمرانلو ترک زبان بوده و عده کمتری به نام کلبادی‌ها در گلوگاه ساکن‌اند که غیر از یک طایفه آن‌ها به نام گلو(Golo) بقیه مهاجرانی از مناطق دیگرند که در کلباد فعلی ساکن شده‌اند.
جاذبه های گردشگری، تاریخی و فرهنگی گلوگاه:
مجتمع تفریحی و توریستی دریای آرام :
مجموعه‌ی اقامتی- توریستی دریای آرام گلوگاه با سرمایه‌گذاری شرکت مجتمع توریستی و رفاهی آبادگران ایران، در زمینی به وسعت صدهکتار واقع در پنج کیلومتری شهر گلوگاه در مجاورت خلیج گرگان و در مقابل چشم‌اندازهای سرسبز و بدیع جنگل‌های هیرکانی (خزری) قراردارد.
منطقه نمونه‌ی گردشگری توسکاچشمه :
پارک جنگلی توسکا چشمه در 50کیلومترى جنوب گلوگاه واقع شده است و در آنجا طبیعت با همه‌ی وجود خودنمایى مى‌کند. امکانات موجود در پارک جنگلی توسکا چشمه شامل پارکینگ، سرویس بهداشتى، نمازخانه، آب آشامیدنی و ... است. با گذر از این پارک جنگلی می توانید به ییلاقات و جاده‌هاى جنگلى و کوهستانى برسید.
بقعه و گورستان تاریخی سفید چاه:
بقعه و گورستان تاریخی سفید چشمه در امتداد پارک جنگلی توسکا چشمه قرار داشته و بعد از طی مسافتی حدود 20 کیلومتر به انجا می رسید. گورستان سفیدچاه، قبرستانی عجیب با قدمت 1200ساله با نقش‌های عجیب روی سنگ‌هایش، نخستین قبرستان مسلمین در ایران بوده است. ضریح چوبی امامزاده که با گنبد نقره‌گونش در دل این دره‌ی زیبا می‌درخشد، بنا بر نوشته‌ی کنده‌کاری شده‌اش 840سال قدمت دارد.
بنا بر روایت‌ها، در روستای سفیدچاه رسم بوده است که سنگ قبر مردگان را بر اساس شغل افراد حکاکی می‌کردند اما بعد از مرگ آخرین بازمانده سنگ‌تراشان و حکاکان مصیب‌محله، عمر حکاکی روی سنگ‌ها هم به پایان رسیده و درگذشتگان جدید روستا، با سنگ‌های امروزی دفن می‌شوند. سنگ قبرهای محرابی گورستان تاریخی سفیدچاه، دارای تصاویر نمادین ایرانی است که مفاهیم پیچیده‌ی زندگی، مرگ و رستاخیز را در خود نشان می‌دهد.
از شخصیت های محلی مهم که در این گورستان تاریخی به خاک سپرده شده می توان نام برخی را ذکر کرد: ملک حسن بن خوان زاده عزالدین بن انزالی، ملک شمس ابن ملک حسن میرشاه، محمد بن حسن میرشاه، قربان بن حسین بن میرشاه، شمس الدین بن خواج میرشاه از سادات مرعشی که حاکمان سده هشتم تا یازدهم بخشی از مازندران بودند و فرزندان و نوادگان میرشاه بن میرعبدالکریم از شخصیت های سیاسی، اجتماعی مهم محلی بودند که در این گورستان به خاک سپرده شده اند. از خاندان روزافزونی و میرعمادی نیز حاکمان و بزرگان بسیاری به خاک سپرده شده اند. هم اکنون در مرکز روستای سفید چاه، مرقد سه امامزاده از فرزندان امام موسی کاظم (ع)قرار دارد.
اکبرجوجه گلوگاه:
اکبرجوجه برای مسافرانی که به شمال رفته‌اند نام آشنایی است. این نام در رستورانهای سراسر نوار ساحلی شمال کشورکم و بیش دیده می شود. غذایی که برای بیشتر گردشگران علاوه بر لذتی که از خوردن آن می‌برند با علامت سوال همراه است که این که اکبرجوجه نام غذاست یا رستوران و یا نام آشپز؟
اکبر جوجه هم نام غذاست هم نام آشپز و هم رستوران. برای نخستین بار شخصی به نام اکبر کلبادی، در سال 1327 در جنوب شهر گلوگاه (جاده قدیم) رستوران کوچکی تاسیس کرد. وی به ابتکار خود با استفاده از جوجه های محلی و با استفاده و ترکیب از رب انار محلی یک نوع غذا (چلو مرغ مخصوص و به سبک اکبرجوجه - نه جوجه کباب ) به مشتریان عرضه می نمود که طولی نکشید بخاطر شغل وی و کیفیت غذاها در شهر کوچک گلوگاه به اکبرجوجه مشهور گشت.
از دیگر جاذبه ها:
از دیگر جاذبه های این شهرستان می توان به خانه رسولی در روستای تیله نو، جَر(خندق) کلباد در دو کیلومتری جاده قدیم گلوگاه به گرگان، جنب قبرستان بهشت رضا(ع)، بنای قدیمی حمام در روستای ریحان‌آباد، امامزادگان ابراهیم، منصور، رحمان در روستای سفیدچاه، بقعه‌ی متبرکه امام زاده قاسم ریحان‌آباد و ولمازو در کیلومتر12جاده گلوگاه به بهشهر، جنب جاده‌ی اصلی، امامزاده هاشم تیرتاش در کیلومتر 7 جاده گلوگاه به بهشهر در روستای تیرتاش و امامزاده احمد در کیلومتر8 جاده گلوگاه به بهشهر در روستای لمراسک اشاره نمود.
