پوشش محلی مازندران

1- پوشش محلی مردان:

جامه (جِمه jeme): پیراهنی است که از پارچه‌های کرباس چیت یا چلوار celvar دوخته می‌شود. نوع مرغوب آن را از ابریشم تهیه می‌کنند.

شلوار(تامون tamon): به شلوارهای سیاه یا آبی رنگ از جنس کرباس می‌گویند. مدل آن بلند تا مچ پا و الگوی آن ساده بود. برای چین کش کمر به جای کش، بند کمر به کار می‌رود.

قِبا یا کولک qeba- kolak: کت پشمی ساده تیره رنگ با یقه برگردان و جلو دکمه‌دار، که مردان در زمستان روی جامه می‌پوشند.

علیجه یا سرداری elije- sardari: علیجه را اعیان می‌پوشیدند. دامادها نیز علیجه را به تن می‌کردند. علیجه معمولاً بلندتر از کت معمولی و تا نزدیک زانو بود.

لباده: تن پوش بلندی است که معمولاً از جنس کرباس تهیه می‌شود روی کمر لباده شالی به نام «‌کمر شال» از جنس پشم یا ابریشم می‌بستند.

شولا: لباس پشمی ‌بلندی برای چوپان‌ها در شب‌ها به شمار می‌رود.

بوشلوق: تن پوشی با آستین بلند نمدی است که مورد استفاده چوپان‌ها قرار می‌گیرد.

پستک: تن پوش نمدی و کوتاه‌تر از شولا و بوشلوق، شبیه جلیقه ساده و گشاد اما نمدی است

دستکش: بیشتر در نقاط کوهستانی مورد استفاده است جنس آن یا از پشم بره تازه متولد شده و یا از الیاف پست‌تر بود.

کلاه نمدی: جنس این کلاه از پشم حلاجی شده است این کلاه پوشش مناسبی برای فصل زمستان است.

کلاه گوشی: کلاهی است که قسمت پشت و دو گوش جلوی آن لب برگشته و همین امر علت نامگذاری آن است.

پوستین کلاه: بیشتر مورد استفاده رمه گردانان است بهترین نوع آن از پوست بره تازه تهیه می‌شود و به آن کلاه پوستی نیز می‌گویند.

شب کلاه: بیشتر از الیاف پشمی تهیه می‌شود ساده و کاسه‌ای شکل است و معمولاً درخانه و هنگام خواب استفاده می‌شود.

جوراب (جِرب): جوراب ویژه چوپان‌ها بود. انواع گرانتری از آن نیز با عنوان‌های رنگ رشت و آق بانو وجود داشت نوع دیگر آن را گردن جرب می‌گفتند. و بافت ساده و یک رنگ داشت.

کفش (کوش ـ کلوش): مردم نواحی کوهستانی گیوه به پا می‌کردند. گروهی نیز گیوه کرمانشاهی که از نخ ابریشمی با الیاف زیبا و کف چرم یا کائوچو بود، می‌پوشیدند. صندل‌های با کف نازک از چوب افرا یا ملیچ را چوکوش می‌گفتند.

شیخی‌کوش: کفشی از چرم و به شکل نعلین که اغلب مورد استفاده‌ی‌ روحانیون قرار می‌گرفت.

چوموشک یا چموشک: کفشی با کفی از چرم گاو و پاشنه نعل آهنی که تا مچ پا بود و در همه فصول استفاده می‌شد. 

 پوشش محلی یک مرد را نشان می‌دهد.

2ـ پوشش محلی زنان:            

شلیته یا چرخی شلوار salite- carxi selvar : دامن پرچین و کوتاهی است از جنس پارچه ابریشمی و کتان‌های ظریف یک رنگ که معمولاً دورادور لبه پایین آن را با نوار سیاه رنگی تزیین می‌کردند و به آن سیاهیک می‌گویند. در تندیس‌های به دست آمده از دوران اشکانیان مجسمه‌ی زنی با شلیته‌ای بلند و پیراهنی نیمه کوتاه وجود دارد. در حال حاضر از شلیته هنگام جشن‌ها و برای رقص‌های محلی استفاده می‌شود.

 تنگه تمبان یا پشمبال tange tomban- pasmbal : نوعی شلوار با الگوی ساده به رنگ تیره معمولاً از جنس پارچه‌ای سنتی کرباس و یا از جنس پارچه‌های تهیه شده از بازار به نام دبیت حاج اکبری است. در چین کمر تامون به جای کش، نوار بلند کتانی استفاده می‌شود.

نیم ساق: نیم ساق هم نوعی شلوار تنگ به رنگ‌های سبز، سفید یا سرخ از جنس ابریشم یا مخمل است که آن را معمولاً دختران و زنان جوان در زیر پیراهن می‌پوشند.

جِمه: پیراهن و دامن یک سره از شانه تا زیر زانو است. جنس این پیراهن معمولاً کتان یا چیت است.

نیم تنه: این جلیقه به شکل جلیقه‌های مردانه با یقه هفت یا گرد و جلو باز است و چند دکمه می‌خورد. قسمت جلویی آن از پارچه پشمی ‌و پشت آن آستری است. گاه جلیقه را از جنس مخمل سرخ یا زرد و با سکه و پول‌های قدیمی تزیین می‌کنند.

کلیجه: کتی بلند و معمولاً از جنس مخمل رنگی همراه با یراق دوزی و سکه‌های عراقی و رضاشاهی است که در زمستان استفاده می‌شود. این کت آستین ساده بلند دارد. نوع دیگر آن با آستینی که تا روی آرنج می‌رسید به نام چکبن شناخته می‌شد.

چادر شب: چادر شب مربع شکلی را سه گوش کرده دور کمر در پشت گره می‌زنند. هنگام عروسی سر و چهره عروس را با آن می‌پوشانند. جنس چادر شب درخانواده‌های اعیان از ابریشم است و مردم عادی چادر شب‌هایی از جنس کج یا ابریشم درجه 3 و یا مخلوطی از ابریشم و کج استفاده می‌کنند.

چارقد: روسری چهارگوش با رنگ روشن و گل دار از جنس وال، ململ، چیت و یا ابریشم است. از رنگ روشن چارقد همراه با آرایه‌های نقره‌ای به نام سرچنگک در محل شقیقه‌ها، در جشن‌ها استفاده می‌شود.

مندل: سربندی است از جنس کتان که آن را سه گوشه و روی چارقد استفاده می‌کنند. مندل بیشتر هنگام کشاورزی و کارهای روزمره استفاده می‌شود.

سراقوچ saraqoc : نوعی کلاه زنانه است از پارچه نخی و یا الگویی مشابه کلاه نوزاد که برای نگهداری گیسوان بافته شده به‌کار می‌رود. لبه این کلاه را چین کش می‌کنند.

گیس بند یا موباف: بند نازکی است که آن را با رشته‌های تابیده شده از نخ برن که معمولاً سفید رنگ است تهیه می‌کنند. از گیس بند برای بستن گیسوان بافته شده استفاده می‌شود.