محمودآباد

شهرستان محمودآباد : 

     شهرستان محمودآباد از شمال به دریای خزر، از شرق به شهرستان فریدونکنار، ازغرب به شهرستان نور و از جنوب به شهرستان آمل محدود است. جمعیت آن در سال 1390، برابر با 47591 نفر بودهاست. این شهرستان به مرکزیت شهر محمودآباد دارای دو بخش مرکزی و سرخ رود می باشد. 

شهر محمودآباد که در شمال غربی شهرستان قرار دارد شهری است بندری با سابقه کهن. ساحل زیبای آن، این منطقه را به یکی از پرجاذبهترین مناطق گردشگری تبدیل کرده است. علاوه بر این مناطق خشت سر، اهلمرستاق و دابوی آن از نظر باستان شناسی درخور توجه خاص است.  

  بیشتر مردمان این منطقه کشاورز می باشند. در صورت بسترسازی توسعهی گردشگری و تامین اراضی صنعتی آماده، محمودآباد به سرعت متحول میشود. از عمده محصولات کشاورزی آن میتوان برنج را نام برد.

پیشینه ی تاریخی :

پیشینهی تاریخی این منطقه، به قدمت تاریخی طبرستان و آمل بستگی دارد، زیرا این منطقه بخشی از منطقه آمل بوده و قدمت آمل هم که در تاریخ مشخص است. آمل با قدمت چند هزارساله زمانی پایتخت طبرستان بود. محمودآباد، وارث و جانشین تمدن منطقهایست که در تاریخ از آن به نام «اهلم» (Ahlom) یاد شده است. از قرن دوم هجرت تا دوره قاجاریه و حتی پس از آن (در دوره رضاخان) نیز این منطقه، پیش بندری برای آمل بوده است، در دورهی قاجاریه منطقهای که اکنون مرکزیت شهر محمودآباد در آن است، محل بندر بوده ولی قبل از آن در کتب تاریخی از اهلم نام برده شده است. شهر فعلی محمودآباد از قدمت تاریخی زیادی برخوردار نیست. اگرچه تاریخ محمودآباد با روستای تاریخی اهلم در مجاورت آن یکی دانسته میشود ولی تا دورهی ناصرالدینشاه تنها اثر معماری مهم آن، راه ساحلی شاه عباسی و یک امامزاده بودهاست. آغاز احداث بنای فعلی شهر محمودآباد به حاج محمدحسنخان اصفهانی (پدر محمدحسین امینالضرب) در دورهی ناصرالدینشاه باز میگردد.

جاذبه های گردشگری، تاریخی و فرهنگی محمودآباد 

آهو محله :

آهو محله در غرب محمود آباد قراردارد. از شمال به دریای خزر از شرق به محمودآباد از جنوب و جنوب غربی به سوراخ مازو و از غرب به آزادمون محدود است. علت نامگذاری آن به این نام معلوم نیست. ولی وجود آهوان زیادی از نوع شوکا در زمانهای نه چندان دور شاید دلیل اصلی نامگذاری آن به آهو محله باشد. بیش از این اطلاعی در دست نیست.

سوراخ مازو :

این محل از شمال به آهو محله و محمودآباد از شرق به حربده از جنوب به تلیکسر و آباد محله و از غرب به آزادمون و خشتسر محدود است. این منطقه روستای وسیعی با تاریخ کهن میباشد. علت نامگذاری آن را باید در تحقیق در محل بسیار قدیمی دیگری که فعلاً نام آن باغ بن است، پیدا کرد. باغ بن که دارای سابقهی تاریخی بسیار طولانی است قبل از آنکه مازندران به دین اسلام گراییده شود آباد بود. این منطقه را گبرنشین میگفتند. آثار باستانی یافت شده در این منطقه گواهی است بر تاریخی بودن آن. در چند کیلومتری اطراف این روستا یعنی در جنگلهای آزادمون در سوراخ مازو تونلهای زیرزمینی را یافتند که از آجر ساخته شده بود. میگفتند که این تونلها همچنان ادامه داشت. میتوان چنین احتمال داد که این تونلها که از منطقهی باغ بن شروع میشد و به اطراف گسترش مییافت، ممکن بود محلی برای مخفی شدن مردم و ساکنان آن منطقه برای فرار از خطر باشد و یا کانالی برای عبور آب یا فاضلاب در هر صورت وجود آجرها، سفالها، کوزه ها، ماسههای منقش و کانالکشی، از یک زندگی در سطحی پیشرفته در این منطقه از روزگاران بسیار دور خبر میدهد. اما علت نامگذاری سوراخ مازو شاید وجود همان تونلهایی بود که از باغ بن به اطراف از جمله سوراخ مازو کشیده میشد. علتی دیگر که چندان معتبر نیست وجود درختان مازو یا موزی وبلوط در این منطقه می باشد. در هر صورت روستای سوراخ مازو و یا لیکاموزو در مسیر رودخانهی شهرود به طول 2 کیلومتر قرار دارد.

روستای تلکسر :

این روستا که در جنوب محمود آباد واقع شده است از شمال به سوراخ مازو و از شرق به حربده و از جنوب به سیار کلا و ترسیاب و از مغرب به آزادمون و یوسف آباد محدود است. تلیکسر را باید از دیگر محلات محمودآباد قدیمیتر دانست زیرا پس از آنکه باغ بن و بهدنبال آن اهلم مرکزیت و اهمیت خود را از دست داد، بجای آن دو منطقه در اطراف محمود آباد جانشین اهلم شدند یکی تبرآباد در شرق محمود آباد کنونی و دومی تلیکسر است. زیرا در این زمان آمل دیگر مثل گذشته اعتبار و رونق نداشت و بجای آن بابل به نام بار فروش مرکزیت یافته بود و در نتیجه خوانین که در تبرآباد زندگی میکردند، در ارتباط با شهر بارفروش بودند و شاید از تیولداران بارفروش نمایندگی میکردند. اما تلیکسر حداقل از اوایل سلسله قاجار بر چندین روستا در اطراف محمودآباد مرکزیت یافته بود و محل زندگی خوانین جنوب غربی اهلمرستاق شده بود. این خوانین از زمان فتحعلیشاه این منطقه را به عنوان تیول دریافت کردند. از آنجاییکه مالکان این منطقه روی نمدی که نقش و نگار داشت و به آن تلیک میگفتند، مینشستند این روستا را به این نام می خواندند. در این روستا اقدامات چندی صورت گرفت: آنچه که در اذهان مردم هنوز بر جای مانده است، مسجدی است که از روستاهای اطراف برای ادای فریضهی مذهبی در ماه رمضان هر سال به آنجا میآمدند و دیگری حوزه علمیهای که به تربیت دانش آموزان و طلبهها میپرداخت.

از دیگر جاذبه ها :

از دیگر جاذبه های شهرستان محمودآباد می توان به سواحل خط آهی، جنگل روستای اهلم در روستای اهلم با فاصله 10 کیلومتر از مرکز شهر، پارک جنگلی طاهباز در شهرداری محمدآباد با فاصله 400 متر از مرکزشهر، جنگل تشبندان در جاده آمل نرسیده به کلوده با فاصله 10 کیلومتر از مرکز شهر، آببندان جنگلی سوراخ مازو در محمدآباد با فاصله 2 کیلومتر از مرکز شهر، ساحل ورزاء محله واقع در سرخرود با فاصله 20 کیلومتر از مرکز شهر، ساحل چاکسر واقع در سرخرود با فاصله 17 کیلومتر از مرکز شهر، ساحل خشت سر در با فاصله 5 کیلومتر از مرکز شهر، امام زاده فضل خشت سر درروستای خشت سر با فاصله 5 کیلومتر از مرکز شهر، امام زاده هفت تن شومیا واقع در دهستان کلوده، روستای شومیا با فاصله 20 کیلومتر از مرکز شهر، امامزاده قاسم در مرکز شهر جنب شهرداری، سقانفار گلیرد در روستای گلیرد با فاصله 20 کیلومتر از مرکز شهر، سقانفار اورتشت در سرخرود جاده سیاکلا روستای اورتشت با فاصله 25 کیلومتر از مرکزشهر، امام زاده محمد عبدالله در روستای شورستاق و امام زاده قاسم در روستای اورتشت اشاره نمود.

بقعه امامزاده عبدا... : 

این زیارتگاه مهم در 12 کیلومتری جنوب غربی آمل در دامنهی سرسبز البرز شمالی قراردارد. ساختمان اصلی آن با معماری بسیار زیبا در سال 1343 بنا شده است. از آثار قدیمی این بقعه آستانه حوض شنا، مرقد بیبی فاطمه و سقاخانه است که هرساله هزاران نفر از آن بازدید میکنند.  

شکل شاه : 

شکل شاه در 65 کیلومتری جنوب شهر آمل در جنوب غربی رود هراز در مسیر ارتباطی تهران به آمل و در نزدیکی تونل بایجان قرار دارد. در زمان ناصرالدینشاه و به دستور وی نقش برجسته سنگی زیبایی بر سینه کوه و مشرف به رود هراز کنده شده که در مازندران بینظیر بوده است. در این حجاری ناصرالدین شاه به همراه چندتن از امرای کشوری و لشکری نشان داده شده اند.

گنبد ناصرالحق و شمس طبرسی :

این دو بنای تاریخی در مجاورت یکدیگر در حاشیه شمالی شهر آمل در منطقه چاکسر و در بلوار شهید بهشتی آمل قراردارند. ساختمان آجری آنها متعلق به قرن نهم هجری قمری می باشد. بنای ناصرالدین الحق آرامگاه وی است که در سال 304 هجری قمری در این مکان به خاک سپرده شد. گنبد دیگر متعلق به شمس طبرسی از فقها و علمای مشهور آمل است.

بقعه میرحیدر آملی :

بنای اصلی آن متعلق به قرن 6هجری قمری بوده که در دوران مختلف بازسازی شده است. این ساختمان آجری با برج 8 ضلعی، گنبد هرمی با ارتفاع 12 متر در نزدیکی گنبدهای ناصرالحق و شمس طبرسی در منطقه چاکسر آمل و در مجاورت بلوار شهید بهشتی قراردارد.

موزه تاریخ آمل (ساختمان دارایی) :

 این موزه که بنیاد ساختمان آن به دوره پهلوی بر میگردد یکی از موزههای زیبا و فعال استان است که روبروی بیمارستان امام رضا قرار دارد.

دخمه های سنگی کافر کلی :

دخمههای سنگی کافرکلی یا کافر کلیها فضای معماری دست کندی است. در مسیر جاده هراز از پلور به سمت آمل شاهد مجموعه سوراخهایی در دل کوه هستیم که اکثرا با نگاهی ساده از آن میگذرند. با توجه به کاوشهای باستانشناسی و بقایای سفالهایی که در این خانهها پیدا شده، میتوان قدمت آنها را به اوایل دوران اسلامی یعنی حدود هزار سال پیش نسبت داد. از آنجایی که در این دوران ایران مورد هجوم اعراب قرار گرفته است. به نظر میرسد این خانه ها در دل کوه با امکان زندگی در بلندمدت، همراه با محلهایی برای نگهبانی بهخاطر عدم پذیرش کیش و آیین جدید و یا بخاطر ترس از هجوم اعراب بنا شدهاست و به همین دلیل نام این غارها کافرکلی یعنی محل زندگی غیرمسلمانان است.

از دیگر جاذبه ها :

از دیگر جاذبه های شهرستان آمل می توان به گنبد ناصر الحق، بقعه شمس آل رسول (آتشکده)، بقعه سید سه تن (میر حیدر آملی)، مسجد امام حسن عسگری، بقعه امامزاده قاسم، مسجد آقا عباس، مسجد جامع، بقعه میر بزرگ، ساختمان دارائی، پل فلزی (معلق)، قدمگاه خضر، امامزاده ابراهیم، راه باستانی تنگه بند بریده، کاروانسرای گمبوج، قلعه ملک بهمن، مسجد جامع، مسجد امام حسن عسکری، مسجد آقا عباس، بقعه متبرکه سه سید، بقعه متبرکه شمس آل رسول، امامزاده ابراهیم (ع)، بقعه متبرکه میربزرگ، امامزاده قاسم (ع)، سقانفار زرینکلا و سقانفار هندوکلا اشاره نمود.