نکاء

شهرستان نکا    :

شهرستان نِکا یکی از شهرستان‌های استان مازندران است. شهرستان نکا از غرب به شهرستان میاندرود و ساری، از شرق به شهرستان بهشهر، از شمال به دریای خزر و از جنوب به دامنه های جنوبی رشته کوه البرز محدود می باشد. مرکز این شهرستان شهر نکا است    .

جمعیت شهرستان نکا در سال 1390، برابر با 111944 نفر بوده ‌است. بنا بر تقسیمات کشوری شهرستان نکا دارای یک شهر به نام نکا و دو بخش شامل بخش مرکزی و سه دهستان به نامهای پی‌رجه، قره‌طغان و مهروان و بخش هزارجریب با نامهای دهستان استخر پشت و زارم ‌رود می باشد    .

ارتفاعات این شهرستان تماماً دارای پوشش جنگلی بوده و انواع درختان از قبیل آزاد، راش، انجیری، افرا، توسکا، بلوز، شمشاد در میان این جنگل ها دیده می شود  .

ازدر جنوب شرق نکا راهی ده کوچکی به نام قرمرض قراردارد که چشمه آب معدنی آن (به اعتقاد اهالی) شفا بخش است. در انتهای این راه و در قله‌ی کوه، دریاچه کوچک و زیبای استخر پشت (اسطلخ پشت) در مجاورت روستایی به همین نام قراردارد. امروزه نکا به نیروگاه برق حرارتی، بندر آزاد امیرآباد، کارخانه کشتی سازی صدرا و تالاب‌های زیبای زاغمرز مشهور است.

پیشینه‌ی تاریخی :

در متون تاریخی آن ‌را نیکا، نیکاح و نکا نامیده اند که به معنی سرزمین و آبادی و یا جایگاه ناهید است. نکا مقر حکومت اسپهبدان طبرستان بوده است.

در هیچ یک از منابع و سفرنامه‌های قدیمی نام این شهر مشاهده نمی‌گردد. این شهر در محل تلاقی رودخانه نیکا (نکا) با راه اصلی بهشهر (اشرف) به ساری واقع شده است. بعد از تجن، رودخانه‌ای که در سر راه واقع است نیکا نام دارد که از شاه کوه شروع شده و به دریا می‌ریزد. پل بلندی بر آن زده شده، که هرچند به بزرگی پل تجن نیست، ولی قشنگی آن به مراتب بیشتر است. 

جاذبه های گردشگری، تاریخی و فرهنگی نکا:

ساحل مروارید :

طول سواحل نکا، حدود 5 کیلومتر است. امکانات مناسب و ساخت و سازهایی نظیر آلاچیق سرویس بهداشتی، دوش آب، امکانات اقامتی، قهوه خانه، پارک کودک، امکانات قایق سواری و ... در ساحل موجود است که آماده پذیرایی از مسافران زیادی از سایر نقاط کشور می‌باشد.

رودخانه و منطقه جنگلی کوهسارکنده :

منطقه‌ی زیبا و جنگلی و سرسبز اطراف روستای کوهسارکنده از تفرجگاه‌های مشهور نکا محسوب می شود. وجود رودخانه‌های زیبا در این منطقه و نیز جنگلی سرسبز از درختان گونه خزری، هر ساله پذیرای هزاران مسافر از ‌سایر نقاط است. از دیگر جاذبه‌های گردشگری روستای کوهسارکنده می‌توان به امامزاده جعفر اشاره کرد که به جهت کوه پایه‌ای بودن و درختان آزاد اطراف، منطقه‌ی مناسبی برای سیاحت و زیارت به شمار می‌آید.

پارک جنگلی و چشمه آب معدنی قرمرض :

چشمه آب معدنی قرمرض یکی از مشهورترین نقطه‌ی گردشگری شهرستان نکا به شمار می‌رود. این چشمه در فاصله 10 کیلومتری شهر نکا در میان روستاهای زرندین علیا و درویشاندر و منطقه جنگلی بسیار زیبا واقع شده است. معروفیت این چشمه به خاطر خاصیت درمانی (کلیوی) آب آن بوده، که موجب شده تا هموطنان بسیاری، از سایر نقاط کشور برای نوشیدن آب این چشمه به منطقه سفر کنند. احداث سرویس بهداشتی، قهوه خانه، آلاچیق و ... در اطراف چشمه توجه مسافران را بیشتر جلب کرده است.

نهالستان چلمردی :

یکی از نقاط مشهور گردشگری نکا نهالستان چلمردی است. این نهالستان شامل جنگل‌های زیبا در اطراف روستای چلمردی است. این منطقه در طول سال به ویژه در روزهای تعطیل میزبان شهروندان و مسافران زیادی است، که تمایل دارند روز تعطیل را در دامن طبیعت سپری کنند. امامزاده خاتون (دختر مشهد) دراین روستا زبانزد اهالی است. زراعت توتون در این روستا و روستاهای اطراف از شهرت خاصی برخوردار است.

چشمه خربسوت :

 در حدود یک کیلومتر بالاتر از عبور کرداب (جاده چلمردی به روستاهای بالا دست هزار جریب) چشمه ای زلال با آب خنک در منطقه ای زیبا و جنگلی وجود دارد که چشمه خربوست نامیده می شود. واقع شدن چشمه خربسوت در میان جنگل‌های انبوه، قرارگرفتن در مسیر جاده، توجه بسیاری از گردشگران را به خود جلب می‌کند.

منطقه استخر پشت :

در مسیر نکا به سمت هزار جریب، در سه راه بندبن، راهی به سمت دهستان زارم رود می رود   که استخر پشت در مسیر سمت راست این دهستان قرار دارد. این مسیر از کنار منطقه جنگلی و نهالستان ترویجی «ونمک» می‌گذرد.دراین نهالستان که محل رویش نهال‌های پژوهشی جنگلی می باشد استخری مصنوعی و چشمه ای زیبا نیزوجود دارد . آبشار بسیار زیبایی که در کناراین چشمه واقع شده است از نقاط گردشگر پذیر منطقه می باشد.

امامزاده پنج تن :

امامزاده پنج تن روستای ییلاقی ارم معروف‌ترین جاذبه این روستا است. ارم از روستاهای تاریخی بخش هزارجریب شهرستان نکا است. مورخان از ده ارم به کرات در کتب و نقشه‌های جغرافیایی یاد کرده‌اند. در کتاب تاریخ تبرستان از اردشیر برزگر آمده «ارم از منطقه چهاردانگه هزارجریب است و در دل کوهستان جای دارد» مورخان تبرستانی آن را جای نبرد فراشه، سردارتازی، با اسپهبد ونداد هرمز پاشاه سوادکوه به سال 168ق نوشته‌اند. در این جنگ فراشه کشته شد (تاریخ تبرستان. 73) و نیز در منابع مختلف از ساخت قصرهای زیبا در منطقه ارم توسط حاکمان تبرستان ذکر شده است.

تپه نارنج باغ :

تپه نارنج باغ از تپه‌های باستانی مربوط به پیش از تاریخ است که بنای آجری بزرگی تا سال 1349 بر روی آن قرار گرفته بود. این تپه درضلع شمالی شهرقرار دارد. برخورداری از امکانات مناسب و داشتن چشم اندازی زیبا مسافران و شهروندان زیادی را به بازدید از این تپه زیبا ترغیب می کند.

امامزاده عبدالله اطرب :

از آثار تاریخی و زیارتی مشهور و ثبت شده شهرستان نکا، امامزاده عبدالله روستای اطرب است. این بنای تاریخی در داخل روستای اطرب واقع شده است، ساخت این بنای آجری مربوط به قرن نهم هجری قمری است و هرساله مسافران زیادی برای زیارت وسیاحت به این امامزاده مسافرت می‌کنند. وجود درختان قدیمی در اطراف بنای امامزاده و نیز نما و معماری این مکان از جذابیت بالایی برخوردار است.

غار باستانی کمیشان (کلت) :

قدمت این غار باستانی به عصر میان‌سنگی (عصری که انسان‌ها در غارها زندگی می‌کردند) مربوط است. باستان شناسان معتقدند انسان‌های اولیه 7000 تا 12000 سال پیش در این غار و سایر غارهای اطراف زندگی می‌کردند. غار کمیشان در ضلع جنوبی روستاهای خانه‌سر و کمیشان و در روی تپه‌های آهکی سمت راست جاده سراسری نکا- بهشهر واقع شده است. کشف آثار تاریخی متعدد از جمله شهر تاریخی مهروان و تپه‌های سرسبز در اطراف، و نیز نزدیک بودن به جاده‌ی سراسری می‌تواند مسافران زیادی را به توقف وا دارد. در این محوطه باستانی، بقایای کشاورزی تا 13 هزار سال قدمت کشف شده است.

امامزاده قاسم چهار سو :

آستانه امامزاده قاسم در اطراف روستای چرمی یا همان منطقه‌ای که اکنون به چهارسو مشهور است، واقع شده است. بنای این امامزاده مربوط به دوره قاجاریه است. قرارگرفتن این امامزاده در نقطه‌ی زیبا و سرسبز در مسیر ارتباطی استخرپشت به ارم، و رودخانه زیبای ارم، این مکان را به یکی از مشهورترین مکان های زیارتی سیاحتی مبدل ساخته است.

از دیگر جاذبه ها :

از دیگر جاذبه های گردشگری شهرستان نکا می توان به امام زاده محمد استخرپشت، منطقه تفریحی و زیارتی امام زاده یحیی، آبشار لیدر (روستای ارم)، آبشار دوزده (روستای درویشان)، هفت چشمه (روستای شیت)، شاه رضا (روستای ملاخیل لائی)، چشمه سفل میان (روستای سفل میان)، منطقه جنگلی کوهسارکنده (روستای کوهسارکنده)، چشمه مریو، منطقه جنگلی گرگتج،منطقه جنگلی سیکا مرس، منطقه جنگلی کلنگاه و گردره، چلم کوه و قله نیل کوه اشاره نمود.

بهشهر

شهرستان بهشهر    :

شهرستان بهشهر دومین شهر شرقی استان مازندران است که از شمال به خلیج میانکاله، از شرق به شهرستان گلوگاه، از جنوب به دامنه‌های البرز و شهرستان دامغان و از غرب به شهرستان نکا محدود می‌شود. بهشهر به دلیل آب و هوای بسیار مطلوب، همواره مورد نظر شاهان و خوانین محلی بوده و وجود کاخ‌های متعدد در این منطقه‌، گواهی برای این ادعاست    .

جمعیت شهرستان بهشهردر سال 1390، برابر با 155247 نفر بوده ‌است. شهرستان بهشهر دارای دو شهر به نام‌های بهشهر و رستمکلا و دارای سه بخش به نام‌های بخش مرکزی با دو دهستان میانکاله و کوهستان، بخش یانه سر با دو دهستان شهداء و عشرستاق است  .

شهرستان بهشهر با مساحت 3106 کیلومتر مربع، دارای دوبخش کوهستانی در جنوب و دشت در شمال آن است. بخش کوهستانی منطقه دارای آب و هوای سرد و معتدل و در دشت میانکوهی‌ آن زمین‌های قابل کشت وجود دارد. دشت بهشهر را می‌توان به دو بخش شرقی و غربی تقسیم نمود. بخش غربی‌تر دشت ادامه پیشروی مخروط افکنه‌های آبرفتی رودخانه نکا بوده که اکثر استقرارهای پیشین دراین ناحیه و نواحی دلتایی رودخانه نکا شکل گرفته است. بخش شرقی و شمال شرقی دشت بهشهر ادامه پیشروی خلیج گرگان بوده که به خاطر پایین بودن موقعیت زمین‌های مذکور و پدیده پیش‌روی دریا، اغلب زمین‌ها شوره زار بوده و قابلیت اسکان برای جوامع ‌پیشین در دشت منطقه را فراهم نمی‌کرده است. وجود چنین شرایطی در شکل‌گیری روستاهای دوران اسلامی و خصوصاً جوامع امروزی تاثیر به‌سزایی داشته، به‌ طوری که پراکندگی روستاهای امروزی با الگوهای استقراری در هزاره‌ی سوم گذشته کاملاً منطبق بوده است.

پیشینه‌ی تاریخی:

بهشهر در قدیم، خرگوران، تمیشه، نامیه و ... نام داشت و جزو ولایت اسپهبدان کبود‌جامه‌گان بود. در زمان اسپهبدان کبودجامه به پنج‌هزاره و در اوایل صفویه به آسیابسر موسوم و در زمان شاه عباس اول به اشرف‌البلاد و خلاصه در سال 1316 هجری شمسی به بهشهر تغییر نام یافت. اوج شکوفایی بهشهر در زمان سلطنت شاه عباس اول بود. از آنجایی‌که خیرالنساء مرعشی مادر شاه عباس، بهشهری بود، ایشان توجه خاصی به این شهر داشته و کاخ‌های مجللی ازجمله کاخ صفی‌آباد، سد عباس‌آباد، باغشاه و بنای چشمه عمارت و محل‌های تاریخی دیگر به فرمان او در این منطقه بنا گردید. قبل از ورود آریایی‌ها به سرزمین ایران، اقوامی به‌نام دیـو یا دیـوان در این ناحیـه زندگی می‌کردند.مطابق نتایج به دست آمده از کاوش‌های باستـان‌شناسی انجام شده درتپـه‌های شمال غرب بهشهر (نزدیک رستمکلا) و غارهای هوتو و کمربند، آثار حیات در محدوده بهشهربه دوران‌های مزولیتیک (میانه سنگی) 6000 تا 8000 سال قبل از میلاد و نئـولیتیک (نوسنگی) می رسد. از مهمترین محوطه هایی که در حال حاضر توسط باستان شناسان کاوش گردیده محوطه گوهر تپه در بهشهر بوده که در حال حاضر بعنوان سایت موزه مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی می باشد

جاذبه های گردشگری، تاریخی و فرهنگی بهشهر:

شبه جزیره میانکاله: 

شبه جزیره ی میانکاله در شمال شرقی بهشهر واقع شده است. مساحت آن 68800 هکتار و ارتفاع آن 20 متر پایین تر از سطح دریای آزاد است. این زیستگاه مجموعه ای از شن زارهای ساحلی، اراضی باتلاقی، آبگیر، مناطق جنگلی با پوشش درختچه های گز، تپه های شنی، جنگل انارستان، بوته های تمشک و ازگیل است. کل منطقه با وسعت 97200 هکتار در تاریخ 12/8/1384به عنوان «منطقه ی حفاظت شده» تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست درآمد. در تاریخ 21/5/1353 به دلیل دارا بودن ویژگی هایی چون جذب گونه های نادر و در معرض خطر انقراض پرندگان آبزی مهاجر، ارزش های آبزی پروری به خصوص در جهت تکثیر طبیعی و زاد و ولد ماهی کپور و کلمه، همچنین جاذبه های طبیعی خاص به «پناهگاه حیات وحش» ارتقاء یافت. شبه جزیره‌ی میانکاله، خلیج گرگان و آب بندان لپو زاغمرز در همین‌سال به عنوان تالا‌ب‌های بین‌المللی کنوانسیون رامسر با وسعت 100000 هکتار به ثبت رسیدند. پناهگاه حیات وحش میانکاله با وسعت 68800 هکتار در سال 1355 از سوی یونسکو اعتبارنامه ی شبکه ی «ذخیره گاه های زیست کره» جهان را دریافت کرد. این تالاب همچنین به عنوان منطقه‌ای مهم برای پرندگان توسط سازمان بین‌المللی حیات پرندگان شناسایی شده است. در این منطقه 126 گونه پرنده آبزی گزارش شده است که 40 گونه از نظر بین‌المللی دارای اهمیت بوده و از کانون‌های زادآوری اگرت، حواصیل، پرستو و گلاریول در فصل تابستان حمایت می کند. علاوه بر پرندگان می توان به پستاندارنی از قبیل شغال، گراز، گربه جنگلی و فک دریای خزر اشاره کرد.

تالاب لپو زاغمرز:

مجموعه? مرداب‌هاى لپو، شیرخان لپو و پلنگان در شهرستان بهشهر واقع شده است. مسیر دسترسی به این تالاب در فاصله? یک کیلومترى شمال بهشهر در منطقه? زا‎غمرز می باشد. این تالاب در زمستان و پاییز مأمن پرندگان مهاجرى است که از هزاران کیلومتر فاصله به سوى آن پرواز مى‌کنند و به تخم‌گذارى و تولیدمثل مى‌پردازند. معروف‌ترین این پرندگان قو، قره‌غاز و فلامینگوها هستند که در تعداد زیاد در آن اسکان موقت مى‌گیرند و جلوه‌هاى شگفتى را پدید مى‌‌آورند.

مجموعه تاریخی باغ عباس‌آباد:

در 9 کیلومتری شرق بهشهر و در میان جنگل های انبوه، آثار و عمارات و راه‌هایی به چشم می خورد که مربوط به بقایای باغ تاریخی عباس‌آباد بهشهر در دوره شاه عباس صفوی است. دسترسی به این بنا با جاده باریک آسفالته‌ای صورت می‌گیرد که در کیلومتر یک جاده بهشهر - گلوگاه از جاده اصلی منشعب می‌شود و پس از طی 4 کیلومتر در جاده ای جنگلی وارد این مجموعه می‌گردید. آثار به جا مانده از این مجموعه شامل محوطه‌سازی‌ها، صفه سازی‌ها، باغ‌ها، حمام، برج و باروها و جاده‌های سنگ‌فرشی است که اعضای این مجموعه را به هم متصل می‌نماید. این کاخ در زمان آبادی از مشهورترین باغ‌های صفوی بوده‌است که ابنیه‌ی مختلف آن با توجه به موقعیت و چشم‌انداز استثنایی که از یک طرف به دریا و از طرف دیگر به جنگل مشرف است، آنرا به یک مجموعه‌ی بی‌‌نظیر بدل ساخته است.

دریاچه عباس آباد نیز در میان جنگل قرار گرفته‌است و به دلیل ساخت و سازهایی که شاه عباس در اطراف آن انجام داد، به نام عباس آباد معروف شده‌است. وسعت آن حدود 10 هکتار و عمق آن نزدیک به ده متر است. این دریاچه به دلیل دسترسی مناسب ، محوطه اتراق، آثار باستانی و آب و هوای مناسب قابلیت‌های توریستی فراوان دارد.

کاخ صفی آباد:

کاخ صفی آباد در جنوب غرب بهشهر و در بالای ارتفاعات منتهی به دشت قراردارد. کاخ صفی آباد در حال حاضر کاربرد نظامی داشته و بازدید از آن میسر نیست ولی از تمام شهر می‌توان آن را دید. این کاخ در زمان شاه‌صفی نوه شاه‌عباس توسعه پیدا کرده و عمارت با شکوه صفی آباد مرهون توجه خاص شاه عباس بود. این کاخ در میان باغی زیبا به صورت بنایی مربع شکل درابعاد 25×25 متر، در دو طبقه ساخته شد. ورودی کاخ در سمت شمالی قرار داشته که با عبور از پنج پله امکان دسترسی به داخل طبقه اول کاخ که دارای اتاق های متعدد، راهرو وهشتی می باشد، وجود دارد. طبقه دوم نیز دارای راهرو و اتاق‌های زیبا است.

باغشاه بهشهر:

باغشاه معروف به پارک شهرداری، باغ مصفا و دل‌فریبی است که امروزه محل شهرداری بهشهر است. این باغ متعلق به دوران صفویه است که به گفته‌ی سیاحان و جهانگردان در آن زمان نیز پر از درختان سرو صدساله و گل‌های آراسته بوده ‌است.

سایت موزه بین المللی گوهرتپه:

گوهرتپه از اواخر دوران نوسنگی 6000 سال پیش بتدریج از حالت یک روستا خارج شده و در مسیر رشد و توسعه به صورت یک شهر در هزاره سوم ق. م، 5000 سال پیش ظاهر گردید. این سایت که در دوران عصر آهن متروکه شده در دوکیلومتری شهر «رستم‌کلای» بهشهر واقع شده ‌است.

از دیگر جاذبه ها       : 

از دیگر جاذبه های این شهرستان می توان به آبشار سمبی در روستای یخکش، منطقه تفریحی سنگ نو در جنوب بهشهر ، ساحل زاغمرز با فاصله 8 کیلومتر از مرکز شهر، پارک جنگلی مهربان رود واقع در رستمکلا، منطقه جنگلی پاسند، منطقه جنگلی سرخ او در خلیل شهر با فاصله 14 کیلومتر از مرکزشهر، منطقه تفریحی جنگلی 10 هکتاری یانه سر با فاصله 5 کیلومتر از مرکز شهر، پارک ساحلی فدک در رستمکلا، چشمه عمارت در خیابان پاسداران جنب اداره آب، غار هوتو و کمربند در روستای شهیدآباد، بقعه‌ی امیرکمال‌الدین و جمال‌الدین (امیر بابلکانی)، آتشکده کوسان، آسیاب‌های صفوی در روستای آسیاب سر در 3 کیلومتری غرب بهشهر؛ عمارت سیامی در روستای گرجی‌محله در 5 کیلومتری غرب بهشهر، امامزاده محمد رستمکلا در رستمکلا و موزه شهدای بهشهر بهشت فاطمه در با فاصله 3 کیلومتر از مرکز شهر اشاره نمود.

از کوه‌های جنوب بهشهر هم می‌توان به کوه‌های داراب (ارتفاع: حدود 84، 2 متر) تُرشیدو (ارتفاع: حدود 600، 2 متر)، کوه اَندرَک (ارتفاع: حدود 225، 2 متر)، کوه سردره (ارتفاع: حدود 851، 1 متر)، و کوه بادله (ارتفاع: 211، 3 متر) نیز اشاره نمود.